اعتیاد نه یک بیماری ساده، بلکه فرا بیماری محسوب می شود. زیرا پس از قطع مصرف نیز قوانین آن، ذهن و رفتار فرد را اداره می کند و تغییر واقعی تنها با درمان، آموزش و بازسازی شخصیت امکان پذیر است

موضوع کارگاه آموزشی مسافران: چرا اعتیاد فرا بیماری است ؟

استاد: مسافر سفر دوم علیرضا

تاریخ: شنبه ۱۴۰۴/۹/۱۵

شعار جلسات ما،«بیایید اعتیاد را بشناسیم آن طور که هست، نه آن گونه که می گویند»، بیانگر آن است که شناخت عمومی جامعه از اعتیاد، شناخت واقعی و درستی نیست. در سطح جامعه اگر چه گاهی واژه «بیماری» برای اعتیاد به کار می رود، اما این واژه بیشتر جنبه نمادین دارد. زیرا در عمل، اعتیاد را به عنوان یک بیماری واقعی نمی پذیرند و همچنان برای مقابله با اعتیاد بیشتر بر «ترک» تمرکز دارند.

از نظر جلسات سروج، اعتیاد نه صرفأ یک «بیماری»، بلکه فرا بیماری تلقی می شود. چرا که اعتیاد تنها یک اختلال جسمی یا روانی نیست، بلکه تمام ساختار زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد و آن را دگرگون می سازد .

در واقع، اعتیاد تنها عاملی نیست که فرد از آن رنج می برد، بلکه مجموعه ای از تغییرات بنیادین در تفکر، احساس، رفتار، روابط و حتی جهان بینی فرد ایجاد می کند. تغییراتی که بسیار فراتر از محدودۀ معمول یک بیماری هستند .

اعتبار مفهوم «فرا بیماری» در این نکته نهفته است که اعتیاد قوانین و ساز و کارهای مخصوص به خود را دارد. قوانینی که فرد درگیر اعتیاد، ناگزیر به اجرای آنهاست و این قوانین بر سبک زندگی او حاکم می شوند و به گونه ای عمل می کنند که تمام تصمیم ها، انتخاب ها و رفتارهای فرد در راستای تأمین و تداوم مصرف شکل می گیرد. به همین دلیل اعتیاد صرفاً یک بیماری نیست، بلکه سیستمی است که زندگی فرد را باز طراحی و اداره می کند. و همین ویژگی آن را در جایگاه «فرا بیماری» قرار می دهد .

اجرای پیوسته قوانین اعتیاد به تدریج شخصیتی تازه در فرد ایجاد می کند، شخصیتی که بر اساس نیازهای اعتیاد و در جهت تأمین و تداوم آن شکل می گیرد. نتیجه این فرایند آن است که سبک زندگی فرد کاملاً دگرگون می شود و تمام ابعاد حیات او از روابط و تصمیم ها گرفته تا ارزش ها و رفتارهای روزمره، در راستای همان شخصیت شکل گرفته توسط اعتیاد تنظیم می گردد. به همین علت گفته می شود اعتیاد تنها یک بیماری نیست، بلکه نیرویی است که شخصیت، ساختار ذهنی و سبک زندگی فرد را باز آفرینی و کنترل می کند .

این قوانین همان اصول و قواعدی هستند که در جلسات «شناخت اعتیاد» معرفی و بارها مورد بررسی قرار گرفته اند. قوانینی که نه تنها رفتار های مصرف کننده را هدایت می کنند، بلکه به تدریج شخصیت ویژه یک مصرف کننده را نیز شکل می دهند.

تأثیر این قوانین محدود به خود فرد نمی ماند، بلکه به طور مستقیم بر خانواده او نیز سایه می افکند و ساختار رفتاری، ارتباطی و حتی سبک زندگی اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد. به همین دلیل است که گفته می شود اعتیاد تنها فرد را گرفتار نمی کند، بلکه نظام شخصیتی و خانوادگی او را نیز دگرگون می سازد.

قوانینی که از آن ها سخن می گوییم، مجموعه ای از اصول و الزامات هستند که فرد مصرف کننده برای تأمین مواد و ادامه مصرف ناچار به رعایت آن هاست و همه ما در ترک هایی که داشته ایم این را تجربه کرده ایم.

این یعنی قطع مصرف هیچ کمکی به فرد درگیر بیماری اعتیاد نمی کند، چرا که ریشه های اعتیاد در شخصیت، ذهنیت و سبک زندگی فرد باقی می ماند.

اعتیاد نه یک بیماری ساده، بلکه فرا بیماری محسوب می شود، زیرا پس از قطع مصرف نیز قوانین آن، ذهن و رفتار فرد را اداره می کند و تغییر واقعی تنها، با درمان، آموزش و بازسازی شخصیت امکان پذیر است.

نخستین موضوعی که جلسات سروج برای عضویت یک فرد مطرح می‌کند، پذیرش بیمار بودن است. زمانی که فرد بپذیرد یک بیمار است در واقع قبول می کند با مسئله ای جدی روبه روست و لازم است تمامی زوایای این مسئله را به درستی بشناسد، آن گونه که هست، نه آن گونه که می گویند.

این پذیرش نقطه آغاز درمان است، زیرا فرد را وارد مرحله ای می کند که باید تکلیف خود را با تمام دانسته ها، باورها و برداشت هایی که از بیرون شنیده یا برایش شکل گرفته مشخص کند. اگر آن دانسته ها، روش ها و باورهای قبلی قادر بودند به ما کمک کنند امروز هیچ کدام از ما این جا نبودیم. همین حقیقت نشان می دهد که بخش بزرگی از اطلاعات و تصورات ما دربارۀ اعتیاد یا نادرست بوده یا برای درمان کافی نبوده است.

بنابراین جلسات سروج از همان ابتدا بر این اصل تأکید می کند که فرد باید دانش قبلی خود را کنار بگذارد، ذهنش را خالی کند و حقیقت اعتیاد را از نو و به صورت حقیقی بشناسد.

قوانین اعتیاد با تمام قدرت تلاش می کنند تا پا بر جا بمانند و فرو نریزند، این ساختار همان چیزی است که در جزوۀ جهان بینی به آن اشاره شده و دارای دو هدف اصلی است: ۱ ـ حفظ و بقای خود: ساختار تمام توان خود را به کار می گیرد تا باقی بماند، فرو نریزد و حذف نشود. ۲ ـ رشد و توسعه: ساختار اعتیاد تنها به بقای خود بسنده نمی کند بلکه تلاش می کند گسترده تر و عمیق تر شود و نفوذ بیشتری بر زندگی فرد پیدا کند. این نیرو همان عاملی است که باعث می شود تغییر برای فرد مصرف کننده دشوار باشد و حتی پس از قطع مصرف نیز همچنان با همان ساختار ذهنی و شخصیتی در گیر بماند .

نگاه ما نسبت به زندگی، نگاه سالم و درست نبوده است که در نهایت به گرفتار شدن در بیماری اعتیاد منجر شده است. زمانی که این نگاه ما درست دچار تغییر بنیادین شود و در مسیر تفکر درمان قرار گیرد، آنگاه قطع مصرف طبق فرمان پروتکل درمان می تواند نتیجه بخش و مؤثر باشد.

قطع مصرف تنها زمانی می تواند با مفهوم درمان برابر شود که فرد، پیش از هر چیز، قوانین درمان را شناخته باشد و سپس آن ها را بدون چون و چرا و به طور کامل اجرا کند. در واقع حقیقت درمان در همین نکته نهفته است، اجرای دقیق و پیوسته قوانین مسیر، اصلاح ساختار درونی و تغییر نگاه را ممکن می سازد.

بنابراین اصل مسلم این است که تا زمانی که نگاه فرد تغییر نکند، قطع مصرف هیچ گاه به درمان منجر نخواهد شد. اما هنگامی که تغییر نگاه شکل بگیرد و قوانین درمان اجرا شود قطع مصرف نیز می تواند معنای واقعی خود را پیدا کرده و دروازۀ ورود به درمان باشد.

دوستانی که در این زمینه مشارکت نمودند :

مسافران: اسماعیل ـ علیرضا ـ مهران ـ اصغر ـ احمد ـ مهدی ـ احسان ـ نوید ـ عباس